Τα τελευταία σαράντα περίπου χρόνια, και ιδίως τα τελευταία είκοσι, αναπτύχθηκε σημαντική έρευνα και θεωρητικός προβληματισμός γύρω από δύο μεγάλα ζητήματα, που συνιστούν την ιδιαιτερότητα του πεδίου της Εκπαίδευσης Ενηλίκων σε σχέση με την εκπαίδευση που πραγματοποιείται στο τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα. Τα ζητήματα αυτά είναι:
Α. Οι τρόποι με τους οποίους οι ενήλικοι προσεγγίζουν τη μάθηση (μαθησιακές τους ανάγκες, στάσεις απέναντι στη μάθηση, μαθησιακά εμπόδια, μορφές υποκίνησης, λειτουργία του εγκεφάλου σε ό,τι αφορά τη μάθηση, τρόπος πρόσληψης και αξιοποίησης των εμπειριών, κριτικός αναστοχασμός, κοινωνικά χαρακτηριστικά και κοινωνικοί ρόλοι που σχετίζονται με την εμπλοκή των ενηλίκων στη μάθηση, καθώς και εκπαιδευτικές τεχνικές και σχεδιασμός προγραμμάτων που αντιστοιχούν στις ιδιαιτερότητες των ενηλίκων, δυναμική των σχέσεων που αναπτύσσονται μεταξύ εκπαιδευτών και ενήλικων εκπαιδευόμενων κ.ά.).
Β. Η οικονομική-κοινωνική λειτουργία της Εκπαίδευσης Ενηλίκων (το οικονομικό, κοινωνικό, πολιτισμικό, πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο πραγματοποιείται, η αλληλεπίδρασή της με αυτό, η κριτική αποτίμηση του ειδικού θεσμικού της πλαισίου, η δυνητική συμβολή της στην οικονομική ανάπτυξη, στην αύξηση της ισότητας των ευκαιριών και της κοινωνικής συνοχής, στην ανάπτυξη της ιδιότητας του ενεργού πολίτη κ.ά.).
Σε όλα αυτά τα ζητήματα έχει στηριχθεί σημαντικός αριθμός θεωρητικών προσεγγίσεων. Ήδη το 1992 ο Curil Houle στο The Literature of Adult Education κάνει μια επισκόπηση των σημαντικών βιβλίων για την Εκπαίδευση Ενηλίκων και φτάνει στον αριθμό 1.241, χωρίς να περιλαμβάνει τα άρθρα, τις αδημοσίευτες μελέτες κ.ά. Γενικά, στη βιβλιογραφία θεωρούνται βασικοί θεμελιωτές του πεδίου (χωρίς ο παρακάτω κατάλογος να εξαντλεί το ζήτημα) οι Argyris, Boud, Brookfield, Caffarella, Cross, Dewey, Erikson, Freire, Goleman, Horton, Houle, Illeris, Jarvis, Jaques, Knowles, Knox, Kolb, Linderman, Maslow, Merriam, Mezirow, Alan Rogers, Carl Rogers, Shön, Thompson, Usher… Τα έργα τους θεμελίωσαν το επιστημονικό πεδίο της Εκπαίδευσης Ενηλίκων και δεν μπορεί παρά να αποτελούν συστατικό στοιχείο της δουλειάς μας, τουλάχιστον εκείνα που σχετίζονται με τα ειδικότερα ενδιαφέροντα και τις αρμοδιότητες καθενός.
Το βιβλιογραφικό έργο των παραπάνω μπορείτε να το δείτε στην ενότητα «Βασική Βιβλιογραφία».
Εδώ σας παρουσιάζουμε τις προσωπογραφίες θεμελιωτών της Εκπαίδευσης Ενηλίκων όπως αυτές δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό της ΕΕΕ Εκπαίδευση Ενηλίκων:
Peter Jarvis
Paulo Freire
David Kolb
Chris Argyris
Patricia Cross
Carl Rogers
Jane Thompson
Jack Mezirow
Stephen Brookfield
Daniel Goleman
Donald Schon
Θεόφραστος Γέρου
Δημήτρης Βεργίδης
Αλέξης Κόκκος